Altay ülkesi
|
Sibirya'nın Altay-Sayan dağları bölgesinde Ob , Abakan-Yenisey civarında Altay Türkleri'nin yaşadığı Altay ülkesi (Altayskiy kray) bulunur. Güney-güneybatıda Kazakistan, kuzeyde KrasnoyarskÜlkesi ,güneydoğuda Tuva Cumhuriyeti ,çin ve Moğolistan yer alır. Altay ülkesinin merkezi Barnaul'dur. Altay ülkesi doğrudan Moskovaya bağlıdır. İdari bakımdan 8'i şehir, 10'u kasaba olmak üzere toplam 75 bölgedir.
BARNAUL Altay ülkesinin başkenti Barnaul , 650.000 nüfuslu bir şehir. Deniz seviyesinden 3000 metre yükseklikte ziraat bölgesi . Yakutistan ve Sibiryayı besleyen bölge, yılda beş milyon ton buğday, bir milyon ton şeker pancarı ,ayçiçeği ,keten üretiyor. Bunların yanında hayvancılık ,avcılık ,dericilik ve besin sanayii gelişmiş durumda. Ayrıca Omsk'a giden demir yolunun hat başı Barnaul'da .Şehir ; sineması ,üniverstesi ,çeşitli endüstrileri ve üç büyük kilisesiyle bölgenin en büyük yerleşimi. SANAYİ Barnaul çevresinde kimya , tekstil , lastik , traktör ,dizel motor ,otomobil ve uçak fabirkaları yanında dört tane de şeker fabrikası var. Ayrıca bakır ,molibden ve aleminyum endüstrisi gelişmiş. zengin kömür yataklarıda mevcut. 150 YILLIK MÜZE ve KOÇ BAŞI 1823 yılında kurulmuş Bernaul müzesindeyiz. 17 yılı geçmiş olan müze ,ağaçtan yapılmış tek katlı ev iken 1844-1848 tarihlerinde restore edilerek bugünkü durumuna getirilmiş. Müze cade kenarında . Girişte sol tarafta koçbaşı heykelin boyu 133 cm ,boyun çevresi 55 cm , baş çevresi ise 71 cm. Ertan Çiçekle beraber fotografını çekiyoruz. Kahramanların mezarlarının başına konan bu koçbaşı heykellere Anadolu'nun çeşitli yerleride rastlanmaktadır. Özellikle Tuncelide bol miktarda bulunmaktadır. *1* Bizim Yemekler Gibi Bizimle asgari 1000 yıldan beri teması olmayan altay ülkesnin merkezi Barnaulda ilk defa verilen yemekleri ,ince dilimler halinde kızartılmış patatesleri ve haşlama köfteyi Ankara'da , Konya'da , Kırıkkale'de , Kayseri'de ,Yozgat'ta imişçesine kalp huzuru ile yiyorum. Yemekten aonra Bernaul'u gezeceğiz. *2*
Altaylar'da Yeni Bir Din : BURHANİZM BURHANİZM-AK YANG HAREKETİ Bu dinin nezaman çıktığı kesin olarak b ilinmiyor. Rus hükümeti 194'te ortaya çıkardı.. bu hareket Şamanizma ve Rus hakimiyetine düsşmen olup ,Şamanizm ve Budizm karışımı birdin propagandasıydı.: Burhanizm. ÇET LEPANOV bu "Ak Din" hareketinin peygamberinin öncüsü olduğunu söylemişti. Bir Altay şamanistiydi. Bu dine göre :
Temmuz 1904'te binlerce Altaylı "ak yangcılar" çet Çelpen'in çadırı çevresinde ayinyaparken basıldılar. ruslar ateş açtı ve mallarını yağmaladılar. Çet Çelpen ,karısı ,kızı 2 kadar inanmışı ile tevkif edildi . Ağır ceza mahkemesine verildiler. 1905 ihtilalinden s onra k urulan I. Duma (parlemento)'nın liberaller grubuda bu davaya mudahale etti. Petersburg'un 1. sınıf avukatları."ak din"cilerin müdafasını fahri olarak üstlendiler. Devlet Duması'nın müdahalesi ,liberal avukatların müdafaalrı Burhanistleri ölüm cezasından kurtardı. Çet Çelpenov iki yıl sonra hapiste öldü. Çet Çelpen'e göre şamanizm yani "kara din " tanrıları Rus mezalimine karşı birşey yapmıyor. Ama gerçek olan kurtarıcı "Oyrat Han"ın "ak dini" ve o dinin tanrılarına tapmak gerekiyordu. Burhanizm hareketi bu inanç ile izah edilir.( Rus bilginleri ,Rus mezaliminin bu hareketin sebebi olduğunu açıklamaktan çekinmişlerdir.)
*1* ,*2*Adım Adım Türk Yurtları - Erdoğan Asılyüce |
